U zbiegu dwóch rzek – Wisły i Drwęcy – wznoszą się malownicze ruiny zamku w Złotorii. Warownia została uwieczniona na kartach jednej z najbardziej znanych polskich powieści historycznych – to w Złotorii zmarła matka pięknej Danusi w „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza.

W Pakości, niedaleko Inowrocławia, znajduje się druga najstarsza kalwaria w Polsce. Harmonijnie wkomponowana w krajobraz, odwzorowuje – w pomniejszeniu – przestrzenny układ Jerozolimy za czasów Chrystusa.

Czteroskrzydłowy zamek krzyżacki w Golubiu-Dobrzyniu z przełomu XIII i XIV wieku pamiętający czasy Anny Wazówny, to jedna z perełek naszego województwa. Kilkukrotnie przebudowywany, w stylu gotycko-renesansowym zachował się w znakomitym stanie do dnia dzisiejszego. Warto do niego zajrzeć latem kiedy odbywają się tam znane w całej Polsce turnieje rycerskie.

Jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce, świadek dziewięciu stuleci, znajduje się w Kruszwicy. To kolegiata śś. Piotra i Pawła. Tradycja głosi, iż kościół fundował sam Mieszko I na miejscu dawnej świątyni pogańskiej. Książę rozkazał, by kamienne bożki pogańskie wrzucić do Gopła, przy skarpie, na której obecnie stoi kolegiata...