Zespół dworsko-pałacowy w Grocholinie

Zespoły pałacowo-dworskie w Polsce to zazwyczaj zabytki pochodzące z XVIII i XIX wieku. Dwór w Grocholinie – wzniesiony na początku XVII w. przez jednego z bratanków arcybiskupa gnieźnieńskiego, Wojciecha Baranowskiego – to rzadko spotykany przykład szlacheckiej siedziby z okresu renesansu, która łączyła funkcje obronne i mieszkalne. W pierwszej połowie XIX wieku ówczesny właściciel majątku, von Treskov, dobudował obok piętrowy, utrzymany w stylu klasycystycznym pałacyk, do którego przeniosło się codzienne życie mieszkańców. Renesansowy dwór obronny zaczął wtedy pełnić funkcję zbrojowni i muzeum gromadzącego dworską kolekcję militariów.
Obecnie pieczołowicie odnowiony i utrzymany w doskonałym stanie zespół pałacowo-dworski należy do Gospodarstwa Rolnego „Grocholin”. Dwór przeznaczony jest na cele konferencyjne i noclegowe, w pałacyku znajdują się pomieszczenia biurowe. Warto tu zawitać, aby obejrzeć oba zabytkowe budynki, zwłaszcza, że usytuowane są w wyjątkowo malowniczym otoczeniu. Wokół rozciąga się około 10-hektarowy park krajobrazowy, założony w pierwszej połowie XIX w. przez Juliusza von Treskov. Ten arystokrata – zapalony hodowca koni i miłośnik wiejskiego życia – wymarzył sobie rozległy ogród i rozwijał go przez całe życie, sadząc tu wielkie ilości drzew. Kontynuował też rozpoczęte przez ojca – Karola von Treskov – prace melioracyjne, dzięki którym park wzbogacił się o trzy stawy, okalające dwór i pałac na kształt sierpa. Parkowe akweny mają powierzchnię ponad dwóch hektarów i zasilane są przez pobliską rzeczkę – Strugę Smogulecką. Ich obecność wytworzyła w otoczeniu swoisty mikroklimat, sprzyjający rozwojowi szaty roślinnej. Do dzisiaj zachowało się tu ponad dwa tysiące drzew. Podczas spaceru po parku nad naszymi głowami będą szumieć wiekowe klony, jesiony, lipy, graby, kasztanowce, dęby, topole, z których spora część na przestrzeni 150 lat nabrała majestatycznych rozmiarów. Najbardziej malowniczo prezentuje się bezpośrednie otoczenie dworu i pałacu – rozległe trawniki i ściany zabytkowych zabudowań stanowią nastrojowe tło dla sylwetek unikatowych starych drzew rosnących w pobliżu. Sam dwór obronny to harmonijna budowla, w której wyróżnia się piękny renesansowy portal przy wejściu głównym oraz kilkupiętrowa baszta w stylu późnogotyckim, otynkowana na biało i zwieńczona szczytową chorągiewką z monogramem właścicieli.