Izba Dziedzictwa Kulturowego im. płk. Jana Zumbacha

W działającej w Bobrowie Izbie Dziedzictwa Kulturowego można obejrzeć zdjęcia i pamiątki po Janie Zumbachu, pilocie i  dowódcy "Dywizjonu 303”.

Izba Dziedzictwa Kulturowego im. ppłk. pilota Jana Zumbacha  w Bobrowie jest prowadzona od 2006 r. przez Stowarzyszenie „Aktywna Gmina”. Swoją siedzibę ma w Ośrodku Kultury w Bobrowie. W zbiorach posiada stare dokumenty, zdjęcia, modele myśliwców, literaturę związaną z patronem. Są również eksponaty związane z regionem: narzędzia rolnicze, sprzęt domowy, zielniki, zapiski legend, opisy ciekawych miejsc.

 Zwiedzanie Izby jest możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu pod numerami tel. (56) 49 518 25/ prezes stowarzyszenia/ lub (56) 49 518 11- Ośrodek Kultury i GBP.

Patron i główny bohater Izby, Jan Zumbach, to as lotnictwa, odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari.

W powietrznych pojedynkach w czasie II wojny światowej pokonał co najmniej trzynaście wrogich samolotów. Zwiedzając bobrowską izbę dowiemy się, jak wyglądały młodzieńcze lata Zumbacha i zadumamy się nad dziwnymi kolejami losu, które sprawiły, że ze spokojnego Bobrowa trafił na arenę powietrznych zmagań w czasie Bitwy o Anglię.

Był wnukiem szwajcarskiego emigranta i posiadał podwójne obywatelstwo – polskie i szwajcarskie, ale – jak sam pisał we wspomnieniach „z racji miejsca urodzenia, związków rodzinnych i wychowania” czuł się wyłącznie Polakiem. W Bobrowie mieszkał w latach 1922-1935 – jego ojciec posiadał tu majątek ziemski. To w Bobrowie w Janie Zumbachu zrodziła się pasja do lotnictwa, która określiła jego późniejsze losy.

W 1938 r. skończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie i rozpoczął służbę w 111. eskadrze myśliwskiej. We wrześniu 1939 r. nie udało mu się odnaleźć swojej jednostki, przedostał się więc do Rumunii, a następnie, przez Bejrut, drogą morską do Francji. Walczył w kampanii francuskiej, jednak najbardziej zasłużył się w czasie Bitwy o Anglię. W Wielkiej Brytanii znalazł się w 1940 r. 2 sierpnia został przydzielony do słynnego polskiego dywizjonu myśliwskiego 303. Pierwsze zwycięstwo odniósł 7 września 1940 r., zestrzeliwując dwa bombowce Dornier Do 17, i do końca wojny kontynuował zwycięskie powietrzne pojedynki, pokonując kolejne wrogie samoloty. 17 maja 1942 został wyznaczony dowódcą dywizjonu 303. Funkcję tę sprawował do grudnia 1942. W latach 1943-1945 dowodził kolejno 3. i 133. Polskim Skrzydłem Myśliwskim. Jego wojenny bilans to 13 strąconych samolotów (według oficjalnych danych – prawdopodobnie było ich więcej), krzyż Virtuti Militari, cztery Krzyże Walecznych i dwa brytyjskie odznaczenia Distinguished Flying Cross.

Po wojnie był współwłaścicielem firmy zajmującej się transportem powietrznym, walczył jako pilot w Afryce – m.in. w Kongu i w Biafrze, prowincji Nigerii. Latał  w tym okresie na przestarzałych maszynach cywilnych i treningowych, jeszcze raz dowodząc swoich mistorzwskich umiejętności pilockich.

Zmarł 3 stycznia 1986 r. we Francji, w wieku 70 lat. Jego prochy przewieziono do Polski i złożono na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.